* Ontmoette je ooit een robot?

Of het nu gaat om pakketbezorgende drones, intelligente sensoren of Industrie 4.0 – sinds enkele jaren dringt robotica ons leven binnen en zorgt er voor fundamentele veranderingen. Design speelt hierbij een belangrijke rol, want het zijn net de designers die de interfaces tussen mens en machine vormgeven. Tot 15 april 2018 presenteert het museum een grote overzichtstentoonstelling waarin de huidige boom in robotica voor het eerst uitgebreid wordt onderzocht.

Hello, Robot.

Design between Human and Machine is een samenwerking tussen Design museum Gent, Vitra Design Museum in Weil-am-Rhein en MAK Wenen. De tentoonstelling omvat meer dan 200 kunsten designobjecten, zoals robots die in huis, in de zorg en in de industrie worden gebruikt, maar ook computerspelletjes, media-installaties en fragmenten uit films en literatuur.

De tentoonstelling laat zien hoeveel gezichten robotica tegenwoordig heeft en trekt tegelijkertijd het debat open over ethische, sociale en politieke vraagstukken die met robotica verbonden zijn.

Door de digitalisering heeft robotica in de laatste tien jaar een radicale herdefiniëring ondergaan. Robots zijn er niet enkel meer om auto’s en wasmachines te bouwen of ons in zelfrijdende treinen van de ene luchthaventerminal naar de andere te transporteren, maar ze bestaan in de meest uiteenlopende vormen: van communicerende huishoudelijke apparaten, het internet of things, tot en met zelflerende algoritmes in computerprogramma’s, kortweg bots genoemd.

Terwijl robotica vroeger het domein van ingenieurs en computerexperts was, drukken designers tegenwoordig ook hun stempel op de robotica-boom. Vaak beslissen zij immers over hoe en waar we te maken krijgen met robots, welk relatie we ermee aangaan en hoe we met hen interageren – of zij met ons.

De tentoonstelling Hello, Robot. stelt het hele spectrum aan robots voor in vier stappen.

Het eerste gedeelte van de expositie toont hoe de moderne tijd steeds gefascineerd is geweest door de kunstmatige mens. Een rariteitenkabinet exploreert de manier waarop de volkscultuur onze kijk op robots heeft beïnvloed.

Het tweede deel focust op de plek waar robotica haar doorbraak heeft beleefd: de industrie en het beroepsleven. Terwijl de robot in deze context vaak als bedreiging voor de werknemer wordt gezien, belicht "Hello, Robot" het actuele debat rond dit onderwerp vanuit heel verschillende invalshoeken. Het spectrum van tentoonstellingsobjecten reikt hier van de klassieke industrierobot tot een installatie van de groep RobotLab, waarbij een robot aan de lopende band manifesten produceert en daarmee de vraag stelt waar de grens ligt tussen automatiseerbare arbeid en menselijke creativiteit.

Het derde gedeelte van de tentoonstelling laat zien hoe nieuwe technologie steeds dichterbij komt: als ‘vriend en helper’ in het dagelijks leven, in het huishouden, in de zorg, als digitaal gezelschap of zelfs bij cyberseks.

Het laatste deel thematiseert de toenemende versmelting van mens en robotica: binnenkort leven we in een lerend gebouw, lopen we in een ‘smart city’ rond of laten we intelligente sensoren implanteren.

Hello, Robot. maakt duidelijk dat de expansie van robotica al decennialang met gemengde gevoelens wordt gevolgd. Net als in de begindagen slingert het debat over kunstmatige intelligentie nog steeds heen en weer tussen utopie en dystopie, tussen de hoop op een betere, technologisch hoogontwikkelde wereld en de angst voor de onderwerping van de mens. In deze context rijst ook opnieuw de vraag naar de verantwoordelijkheid van designers.

De controverse over de juiste aanpak van robotica wordt weerspiegeld in 14 vragen, die de bezoeker door de expositie leiden. Ze nodigen de bezoekers uit over hun eigen omgang met nieuwe technologieën na te denken en maken duidelijk dat kansen en risico’s van robotica vaak dicht bij elkaar liggen. Terwijl robots bereikbaarder, persoonlijker, vaak zelfs onontbeerlijker zijn geworden, blijft één vraag op ieders lippen branden: wordt onze wereld er beter van?